23. Pułk Ułanów Grodzieńskich na łamach przedwojennej prasy

Ułan z 23-go pułku. Zdjęcie z ok. 1931r.

W roku 1935 przeniesiono 23 Pułk Ułanów Grodzieńskich z Podbrodzia do Postaw, gdzie pułk stacjonował do września 1939 r.

Wypadki
W nocy z dn. 25 września szeregowiec 23 p.uł. grodzieńskich pełniący słuśbę wartowniczą około magazynów pułkowych w Podbrodziu, został postrzelony przez nieznanych osobników, którzy jednak korzystając z ciemności skryli się w lesie. Stojąc na warcie ułan ten zauważył mężczyznę skradzającego się od strony magazynów. Następił przepisany okrzyk „Stój!”, po którym skradzający się rzucił się do ucieczki.

Wartownik strzelił do uciekającego, a w tym samym momencie usłyszał za sobą szmer. Zanim żołnierz zdolał odwrócić się padł strzał, a sprawca jego pobiegł w stronę lasu. Żołnierz został postrzelony w rękę. Na odgłos strzałów z wartowni nadbiegli żołnierze. Zorganizowano obławę z udziałem pieszych i konnych, lecz to nie dało żadnego rezultatu. Zagadka nie została wyjaśniona. Zachodzi podejrzenie, że miało miejsce tu usiłowanie kradzieży, a przynajmniej przygotowanie do niej.
(Słowo, Nr.220 z 1927 r.)

Ucieczka z pod eskorty pędzącego pociągu
Oniegdaj w dzień z pociagu zbliżającego się do stacji Marcinkańce a zdążącego do Wilna, uciekł spod eskorty dezerter 23-go Pułku Ułanów Grodzieńskich Henryk Krzywicki. W pobliżu stacji został on wyprowadzony przez eskortojącego go żołnierza na korytarz, gdzie zdolał zmylić czujność żołnierza i wyskoczyć oknem. Zarządzony natychmiastowy sościg nie dał żadnego rezultatu.
(Słowo, Nr.99 z 1929 roku)

Święto 23-go Pułku Ułanów Grodzieńskich w Podbrodziu
W dniu 1 czerwca 1933 r. odbyło się w Podbrodziu Święto 23-go pułku ułanów Grodzieńskich. O godzinie 9.30 odbyła się uroczysta Msza św. polowa na placu ćwiczeń, celebrowana przez kś. kapelana Nowaka, który wygłosił również podniosłe, piękne kazanie, kreśląc dzieje pułku i nawiązując do jego bohaterskich czynów. Po skończonem nabożeństwie odbyła się defilada pułku . Defiladę przyjmował generał brygady Przewłocki w otoczeniu pp. oficerów jako przedstawicieli pokrewnych pułków kawaleryjskich, ponadto miejscowego społeczeństwa na czele z p. burmistrzem Rożnowskim.

Po szwadronach 23-go pułku przemaszerował dziarsko szwadron krakusów powiatu święciańskiego, który specjalnie przybył na święto pułku. W dalszym ciągu uroczystości o godzinie 12-ej zostały rozdane przez dowódcę pułku p. ppłk. Świerczyńskiego sznurki i odznaki pułkowe dla zasłużonych ułanów. Poczem o godzinie 1-ej po południu w świetlicy pułku odbył się w miłym nastroju obiad żołnierski. Po obedzie została zgotowana owacja na cześć p. majora Święcickiego, kwatermistrza pułku, który został przeniesiony do 4-go pułku ułanów Zaniemeńskich, a który zdobył wielki szacunek nie tylko wśród pp. oficerów i ułanów 23-go pułku, lecz i całego społeczeństwa m. Podbrodzia.

Uroczystość pułku została zakończona zawodami hipicznemi, podczas których pp. oficerowie i podoficerowie brali przeszkody w brawurowych skokach raz po raz, to też nic dziwnego że i nagród nie mało zdobyli, które zostały wręczone zwyciężcom przez p. ppłk. Świerczyńskiego. Zawodom przyglądały się tłumy miejscowej ludności. Na zakończenie należy zasnaczyć że chociaż święto pułku wypadło nie w dzień świąteczny, jednakże w mieście panował nastrój świąteczny. Ludność miejscowa brała udział w święcie pułkowem, który co raz więcej zdobywa szacunku i przywiązania miejscowego społeczeństwa i który jest nazywany "naszym pułkiem".

Święto Wileńskiej Brygady Kawalerji
W uzupełnieniu sprawozdania ze Święta Wileńskiej Brygady Kawalerji w Opsie (pow. brasławskiego) dodać należy, że kierownictwo pokazu spoczywało w wytrwałych rękach ppłk. dypl, Józefa Świerczyńskiego, dowódcy 23-go p. uł. (z Postaw) i mjr. dypl. Schaittera szefa sztabu brygady. Pomysłowy i urozmaicony program, jak również sprawność organizacyjna całości oraz wykonanie poszczególnych fragmentów chlubnie świadczą o wysokim poziomie wyszkolenia naszej kawalerji... Kilkutysięczna rzesze ludności brasławszczyzny, dla których pokaz był nieladą atrakcją, zachowają na długo we wdzięcznej pamięci obchód Święta Brygady.
(Słowo, Nr.236 z 29 sierpnia 1934 r.)

Dowódca Wileńskiej Brygady Kawalerii, gen. Marian Przewłocki (w środku) w otoczeniu oficerów ze swojego sztabu, przed dworem w Opsie, pow. brasławskiego. Na drugim planie widoczna armata polowa 75 mm., wz.1902/26, t.zw. "prawosławna" lub "putiłówka". Zdjęcie E.Łozińskiego z gazety "Słowo", sierpień 1934 r.

Siatkówka
Na boisku sportowem PW i WF w Postawach odbyła się gra towarzyska w siatkówkę między drużynami 23-go p. ułanów a „Spartą” Związku Strzeleckiego, zakończona w punktacji ogólnej 30:10 na korzyść „Sparty”. (Kurjer Wileński, Nr. 179 z 1935 r.)

Dzień konia
Dzień konia zorganizowano również i w Postawach. Rozdano kilka nagród i dla aktrakcji urządzono przy pomocy 23-go p.uł. gonitwy koni, w których brały udział oddziały „Krakusów”.
(Kurjer Wileński, Nr. 179 z 1935 r.)

Zawody strzeleckie w Postawach
W dniu 19 b.m. zostały zorganizowane w Postawach staraniem zarządu powiatowego Zw. Oficerów Rezerwy zawody strzeleckie i ćwiczenia aplikacyjne, na które przybyło z terenu powiatu 30 osób, z ogólnej liczby 36 człąków. Do zawodów stanęło 26 zawodników, z których 16 zdobyło O.S. III-ej klasy i 6-ciu II-j. O godz. 17-j w Sali konferencyjnej starostwa powiatowego rozpoczęły się ćwiczenia aplikacyjne z mapą, które trwały do godz. 20-ej. Ćwiczenia prowadził rtm. Stanisław Żukowski z 23-go pułku ułanów grodzieńskich. W godzinach wieczornych w salach Klubu Urzędniczego odbyła się zabawa taneczna, z której dochód w sumie zł. 104 Z.O.R. przeznaczył na rzecz LOPP, w związku z akcją Tygodnia LOPP-u. Podkreślić należy nader życzliwe ustosunkowanie się do opisanych imprez dowódcy 23 p. uł. Grodzieńskich w Postawach, jak również i całego korpusu oficerskiego.
(Kurjer Wileński, Nr.290 z 1935r.)

Bieg Św. Huberta
27 b.m. stacjonujący w Postawach 23 p. uł. grodzieńskich zorganizował tradycyjny bieg św. Huberta, w którym wzięły udział delegacje pułkowe z 4 i 12 p. ułanów oraz z 3 DAK. Pierwszą nagrodę w tym biegu zdobył por. Sztark z 23 p. uł., drugą por. Romanowski  z tegoż pułku. Wieczorem w kasynie oficerskiem odbyła się zabawa taneczna.
(Kurjer Wileński, Nr. 299 z 1935 r.)  

Postawy
Prąd elektryczny potanieje z 1 zł. do 60 groszy. Do starosty powiatowego wpłynęła zbiorowa petycja mieszkańców Postaw w sprawie obniżenia cen prądu elektrycznego. Dostarczająca prąd prywatna elektrownia pobiera dotychczas 1 zł. za 1 kwg., co przy obecnej ogólnej obniżce cen stanowi zbyt wygórowaną stawkę. Konsumenci prądu domagają się obniżki do 60 gr. za kwg. tj. do tej ceny, za jaką ewentualnie mogłaby dostarczać elektrownia wojskowa, znajdująca się w koszarach 23-go p. uł. [...]. Starosta Powiatowy p. Korbusz w dniu 25 b.m. odbył konferencję z kierownikiem elektrowni p. Pergamentem, przedstawiając żądania ludności. W dniach najbliższych zapadnie decyzja w tej sprawie, i jak można przypuszczać z przebiegu konferencji, prawdopodobnie uwzgledniająca żądania konsumentów. (Kurjer Wileński, Nr.14 z 1936 r.)

Dowódca O.K. III w Postawach
Dnia 3 b.m. przybył do Postaw do 23-go p. uł. Grodzieńskich Dowódca O.K. III Grodno gen. bryg. Tokarzewski. Podczas pobytu w Postawach p. gen. Tokarzewski odbył w konferencję ze starostą powiatowym p. Bronisławem Korbuszem.
(Słowo, sobota, 7 marca 1936 r.)

Postawy
Celem przyjścia z pomocą w dziedzinie kulturalno-oświatowej dla żołnierzy 23 Pułku Ułanów Grodzieńskich, powstała myśl założenia w Postawach koła Polskiego Białego Krzyża. 21 b.m. w Sali konferencyjnej miejscowego starostwa odbyło się zebranie organizacyjne, któremu przewodniczył d-ca pułku. Po wysłuchaniu referata przybyłego z Wilna wiceprezesa Okręgu o celach i zadaniach Białego Krzyża, zebrani zadeklarowali swe wstąpienie do nowopowstałej organizacji, poczem wybrali zarząd w składzie: p. Korbuszowa (żona starosty), dr. Moroz, p. Świerczyńska (żona d-cy 23-go pułku) i p. Szutowicz. (Kurjer Wileński, Nr. 111 z 1936 r.)

Święto pułkowe 23-go pułku ułanów
Postawy. Dnia 1 czerwca 1936 r. stacjonujący w Postawach 23 pułk ułanów grodzieńskich obchodził swoje święto pułkowe. Święto miało w roku bieżącym charakter ściśle wewnętrzny. W godzinach południowych w koszarach pułku odbyła się Msza polowa, poczem był obiad żołnierski, w którym wzięli udział przedstawiciele władz i społeczeństwa z p. starostą Korbuszem na czele. Należy dodać, iż z inicjatywy i na wezwanie Oddziału Polskiego Białego Krzyża w Postawach, miasto zostało w dniu tym udekorowane chorągwiami o barwach pułkowych.
(Kurjer Wileński, 2 czerwca 1936 r.)

Przygotowania do Święta Morza w Postawach
Odbyło się w Postawach pod przewodnictwem wiceprezesa L.M. i K. Wacława Białkowskiego zebranie Komitetu „Święta Morza”. Po wyborze przewodniczącego Komitetu, którym został p. insp. Zieliński, omówiono szczegółowo program święta. W przededzień Świeńta, t.j. dn. 27 b.m. zostanie podniesiona na przystani nad jeziorem bandera oraz wręczony ufundowany przez Zarząd Ligi proporzec dla koła szkolnego L.M. i K., poczem przemaszeruje ulicami capstrzyk. 28 b.m., po nabożeństwie, odprawionem przy pomniku na placu Marszałka Piłsudskiego, uformuje się pochód propagandowy i zostanie wygłoszone przemówienie. W godzinach popołudniowych i wieczornych odbędą się zawody pływackie i kajakowe, defilada udekorowanych łodzi, wianki, ognie sztuczne i iluminacja. W przygotowaniach do uroczystości zadeklarował swój udział stacjonujący w Postawach 23 p. uł. grodzieńskich.
(Kurjer Wileński, Nr.173 z 1936 r.)

19 marca 1936 r. w Postawach
W związku z obchodem Imienin ś.p. Marszałka Józefa Piłsudskiego dn. 18. b.m. w Postawach na rynku oraz w kilku lokalach zamkniętych, zostały zainstalowane głośniki radjowe, umożliwiające szerokim warstwom ludności wysłuchanie przemówienia Pana Prezydenta Rzeczypospolitej. W Domu Ludowym o godz. 19-ej zgromadzili się przedstawiciele władz, organizacyj oraz szkoły, gdzie w skupieniu wysłuchano tego przemówienia.

Dnia 19 b.m. o godz. 9 rano odbyły się nabożeństwa w świątyniach wszystkich wyznań z udziałem przedstawicieli władz. W kościele parafjalnym nabożeństwo odprawił ks. proboszcz Maciejewski, wyłączając przytem kazanie, poświęcone uczczeniu pamięci Wielkiego Marszałka. Na nabożeństwie był obecny ze sztandarem 23 pułk ułanów grodzieńskich z dowódcą pułku płk. dypl. Świerczyńskim na czele. Podczas nabożeństwa grała orkiestra tego pułku oraz śpiewał chór kościelny.
(Słowo, Nr. 80 z 1936 r.)

Pokłóli ułana
W dniu 6 b.m. (września) około godz. 20.30 na ulicy Bazyljańskiej w Postawach  5 osobników  napadło na ułana 23-go P.U.G. K.Kolesińskiego, rozmawiającego w tym czasie ze Stanisławą Kobiakówną. Napastnicy zadali Kolesińskiemu 3 rany nożem. Ustalono, że jednym z napastników był Leon Łapuszyński, m-c Postaw, który również doznał obrażeń cielesnych, wskutek czego pozostaje obecnie w łóżku. (Kurjer Wileński, Nr247 z 1936r.)
 
Powitanie ułanów w Postawach

16 września powracał do Postaw z manewrów 23-ci pułk ułanów. Rzucone w formie odezwy przez oddział Polskiego Białego Krzyża hasło powitania przez miejscową ludność powracającego wojska, zmieniło się w samorzutną i spontaniczną owację. Już przed południem ulice miasta i domy udekorowano flagami o barwach narodowych i pułku a koło gmachu starostwa wzniesiono triumfalną bramę.

O godz, 16-ej poczęły się gromadzić rzesze ludności oraz młodzież szkolna, tworząc wzdłuż ulic szpalery. Przy bramie zajęli miejsca przedstawiciele władz i delegacje, przyczem powszechną uwagę zwracała delegacja włościańska w regionalnych strojach trzymająca chleb i sól.

Wkrótce ukazały się proporczyki ułańskie. Na czele jechał d-ca pułku. Gdy zbliżył się do bramy i zatrzymał konia, wystąpił wójt gminy postawskiej Długowski i imieniem zgromadzonej ludności wygłosił powitalne przemówienie, wznoszące okrzyk na cześć naczelnego wódza gen. Śmigłego Rydza, a następnie na cześć pułku. Równocześnie wręczono pułkownikowi wiązanki kwiatów. Przejeżdżające oddziały wojsk zgromadzona publiczność i młodzież obrzucała kwiatami, wznosząc okrzyki.

Po defiladzie miejscowe społeczęstwo podejmowało podwieczorkiem  w Klubie Urzędniczym oficerów pułku. Dowódca pułku w szczerych i gorących słowach dziękował za przyjęcie, jakie ludność zgotowała powracającemu z manewrów pułku. Dla żołnierzy zostanie w najbliższą niedzielę urządzona zabawa ludowa oraz przedstawienie. 

(Kurjer Wileński, Nr.257 z 1936 r.)

Powiązane posty:
http://postawyiokolice.blogspot.com/2011/06/23-puk-uanow-grodzienskich-z-garnizonu.html 
http://postawyiokolice.blogspot.com/2016/03/swiat-ktorego-juz-nie-ma.html