Miasto Postawy i okolice: Miasteczko Łyntupy

Herb Łyntup

Miasteczko na terenie powiatu (rejonu) postawskiego Białorusi, położone przy granicy litewskiej, 39 km na południowy zachód od Postaw. Centrum gminy (sielsowietu). W latach 1920-1922 Łyntupy należały do tak zwanej Litwy Środkowej. Do 1939 roku miasteczko znajdowało się na terenie powiatu święciańskiego sąsiadującego z postawskim, w województwie wileńskim.

Pierwszy kościół katolicki powstał w tej miejscowości w 1459 r. z fundacji Andrzeja Dołgirdowicza, odnowiony przez Jana Brzostowskiego w 1870 r. Kościół katolicki pod wezwaniem Św. Andrzeja Boboli (murowany) został wybudowany w Łyntupach w latach 1908-1914. Fundatorem świątyni był Józef Biszewski.

Parafia katolicka w Łyntupach obejmuje swoim terytorium gminę (sielsowiet) Łyntupy. Granice parafii przebiegają w odległości od około 3 do około 18 kilometrów od kościoła parafialnego. Na terytorium parafii mieszka prawie 3500 osób. W Łyntupach - 2000 mieszkańców, w wioskach należących do gminy Łyntupy - około 1000, w Polesiu - około 300. Katolicy stanowią 70% całej liczby mieszkańców, a więc około 2500 osób.

„W 1866 r. w Łyntupach znajdowało się 30 domów oraz 406 mieszkańców wyznania katolickiego, 11 prawosłąwnego, 50 mojżeszowego, 6 ewangelickiego i 4 mahometańskiego.W 1931 r. miasteczko i majątek Łyntupy zamieszkiwało 1514 osób. Brak danych statystycznych z tego okresu dotyczących narodowości i wyznania mieszkańców Łyntup.

Jako pierwsi właściciele majątku Łyntupy wymieniani są Hulzenowie. W II poł. XVII w. jako właściciel figuruje już cześnik oszmiański i szambelan króla Stanisłąwa Augusta, Daniel Buczyński, po którym dobra łyntupskie dzidziczy jego syn, Maurycy. W 1863 r. majątek znów zmienia włścicieli, tym razem drogą kupna przechodzi w ręce petersburskiego adwokata, Jerzego Biszewskiego h. Abdank. Jerzy Biszewski, po wczesnej śmierci pozostawił Łyntupy dwóm swym synom, Józefowi i Edwardowi. Śmierć Edwarda, która nastąpiła również przedwcześnie spowodowała, że majątek został własnością Józefa.

Józef,człowiek samotny, z zamiłowaniem do budowania przystąpił do przekształcenia majątku w rezydencję, rozpoczynając w końcu XIX w. budowę zespołu architektoniczno-parkowego, według projektu znanego ówczesnego architekta, Tadeusza Rostworowskiego. Budowa i urządzanie rodowej siedziby trwały do I wojny światowej. Najpierw powstał pałac w stylu willi włoskiej, później park. Wyposażenie pałacu zostało rozgrabione podczas wojny, a i sam pałac w 1919 r. mocno ucierpiał na skutek pożaru. Po zakończeniu działań wojennych Józef Biszewski zabiezpieczył ocalałe mury, jednak w okresie dwudzistolecia międzywojennego nie zdołał ich już odbudować. Na swoje mieszkanie przeznaczył więc stojącą w pobliżu oficynę. Zmarł w Wilnie w 1944 r., zostawiając po sobie pokaźną sumę i spory majątek.W budynku pałacowym po wojnie mieściła się szkoła”.

Źródło: Anna Lewkowska, Jacek Lewkowski, Wojciech Walczak: Zabytkowe cmentarze na kresach Drugiej Rzeczypospolitej,Województwo Wileńskie na obszarze Republiki Białoruś.Wydawnictwo DiG,2007.

Piwiarnia "Niespodzianka" W.Sowko w Łyntupach. Zdjęcie z lat 30-ch XX wieku. Ze strony internetowej "Поставский край в ч/б фото.

Łyntupy, marzec 1917 r.

Mieszkaniec Łyntup Józef Kojro podczas służby w wojsku. Zdjęcie z lat 20-ch

Niemieccy żołnierze w Łyntupach. Zdjęcie wykonane podczas 1-j wojny światowej

Niemiecka bateria przeciwlotnicza w Łyntupach. W oddali widoczny kościól. Zdjęcie wykonane podczas 1-j wojny światowej. Zdjęcie z kolekcji Dedeiko

Niemiecki samolot na tle kościoła w Łyntupach. Zdjęcie wykonane podczas 1-j wojny światowej

Pałac Biszewskich w Łyntupach podczas 1 wojny światowej

Wieś Reduta znajdowała się niedaleko Łyntup

Nieznane osoby stoją koło piciągu Wilno-Królewszczyzna, na stacji kolejowej w Łyntupach. Od lewej widoczny pociąg Łyntupy-Narocz. Zdjęcie wykonane w latach trzydziestych XX wieku. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Białoruś. Łyntupy na mapie powiatu (rejonu) postawskiego

Oddział niemieckiej piechoty maszeruje obok pałacu Biszewskich w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej.

Łyntupy. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Na bliższym planie widoczna jest kuchnia polowa.

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej.

Znaczek pocztowy (1922) Litwy Środkowej opieczętowany stemplem poczty łyntupskiej.

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Pałac Biszewskich w Łyntupach

Józef Biszewski

Synagoga w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Stacja kolejowa w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Łyntupy, ogólny widok. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Pałac Biszewskich w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieccy pelęgniarki na tle szpitala wojskowego w Łyntupach. Zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemiecki lotnik Franz Stellungen nad Łyntupami (1916). Zdjęcie z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Okładka paszportu mieszkanki wsi Damuci (w okolicach Łyntup) Szymkowicz Weroniki. Lata 30-e XX wieku. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Paszport mieszkanki wsi Damuci (w okolicach Łyntup) Szymkowicz Weroniki. Lata 30-e XX wieku. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Łyntupy. Ogólny widok. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Kościół w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej, wykonane w okolicach Łyntup w 1917r. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Okolice Łyntup, rok 1915. lub 1916. Niemieccy żołnierze stoją obok zastrzelonego wilka. Zdjęcie z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Pałac Biszewskich w Łyntupach. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Mieszkaniec Łyntup. Niemieckie zdjęcie z kartki pocztowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Na dalszym planie widoczny Łyntupski kościół.
Zdjęcie z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники.ru"

Łyntupy. Widok ogólny. Niemieckie zdjęcie z lat 1915-1916. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru".

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Wtedy linia frontu znajdowała się w odległości 30 km od Łyntup. W miasteczku mieścił się niemiecki szpital, a od 1915r. koło Łyntup, na lotnisku polowym, stacjonował 501. dywizjon samolotów-bombowców (R-V, R-VI i R-VII). Na tym zdjęciu niemiecki samolot "Simens-Szukert" R-VII na lotnisku pod Łyntupami. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru".

Łyntupy. Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Na dalszym planie widoczny pałac Biszewskich. Zdjęcie z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Na dalszym planie widoczny Łyntupski kościół.
Zdjęcie z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"

Niemieckie zdjęcie z czasów I wojny światowej. Wtedy linia frontu znajdowała się w odległości 30 km od Łyntup. W miasteczku mieścił się niemiecki szpital (na zdjęciu).
Z rosyjskiej strony internetowej "oдноклассники. ru"